Joris DeeneDe Nederlandse Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een sanctie opgelegd aan Epic Games International, de ontwikkelaar van het spel Fortnite, wegens oneerlijke handelspraktijken die zich richten op minderjarige spelers.
De situatie in Nederland
De Nederlandse toezichthouder heeft vastgesteld dat het spel kinderen aanspoort tot het maken van aankopen met directe oproepen zoals ‘Koop nu’. Volgens het Nederlandse recht is het een agressieve handelspraktijk om kinderen direct aan te zetten tot het kopen van producten of om volwassenen te overtuigen om deze voor hen te kopen. Dit is volgens de ACM precies wat gebeurt met dergelijke expliciete verkoopuitingen in een spel dat zich richt op een jong publiek.
De ACM heeft echter niet alleen problemen geconstateerd met de directe verkoopboodschappen. In het Sanctiebesluit wordt ook gewezen op het gebruik van timers en een roulerend aanbod in de Item Shop, wat een gevoel van urgentie en schaarste creëert. Dit kan de aankoopbeslissingen van kinderen beïnvloeden, omdat zij kunnen denken dat de items na het verstrijken van de timer niet meer beschikbaar zullen zijn. De ACM stelde immers vast dat de timers de indruk wekten dat content na 24 uur zou verdwijnen, terwijl dit in werkelijkheid niet het geval was. Na het verstrijken van de timers werd het aanbod vernieuwd, maar sommige items bleven beschikbaar, zij het op een andere plaats in de winkel.
Deze tactieken worden gezien als vormen van agressieve of oneerlijke handelspraktijken. Onderzoek toont aan dat schaarste kan leiden tot impulsieve aankoopbeslissingen, vooral bij kinderen die gevoelig zijn voor de angst om iets te missen (FOMO). Dit kan resulteren in de aankoop van niet-functionele, unieke producten zoals cosmetische items of dansbewegingen in het spel.
Het is opmerkelijk dat het juridisch bindende besluit van de ACM expliciet verwijst naar onderzoek en literatuur, wat niet vaak voorkomt in dergelijke besluiten.
Epic Games was het niet eens met de bevindingen van de ACM, waarbij het bedrijf beweerde dat de gebruikte literatuur anekdotisch was en dat sommige bevindingen buiten de onderzoeksperiode vielen. De ACM heeft echter de boetes gehandhaafd.
In ieder geval heeft de ACM een boete van meer dan een 1.125.000 euro opgelegd aan Epic Games International en ook bindende aanwijzingen gegeven. Epic moet nu per item aangeven wanneer het uit de winkel verdwijnt en een langere periode dan 24 uur hanteren, wat het bedrijf al heeft aangepast naar 48 uur. Daarnaast introduceert Epic ‘cabined accounts’, waarmee ouders van minderjarigen effectieve controle kunnen uitoefenen op het aankoopgedrag van hun kinderen.
Hoe zit het in België?
Ook in België kan een dergelijke handelspraktijk als oneerlijk beschouwd worden. Artikel VI.103, 5° Wetboek van Economisch Recht bepaalt dat het een agressieve handelspraktijk is om kinderen er in reclame rechtstreeks toe aanzetten om geadverteerde producten te kopen of om hun ouders of andere volwassenen ertoe over te halen die producten voor hen te kopen.
Naar aanleiding van de beslissing van de Nederlandse ACM riep onder meer Test-Aankoop de Belgische economische inspectie op om een soortgelijk onderzoek te doen. Ook in België kunnen minderjarigen het slachtoffer zijn van agressieve handelspraktijken in de online gamingwereld.
Conclusie
Dit besluit van de ACM benadrukt de noodzaak voor bedrijven om ethisch te handelen, vooral wanneer hun producten gericht zijn op jongere consumenten. Het geeft een duidelijk signaal dat de bescherming van kinderen in de digitale economie een prioriteit blijft voor toezichthouders. Ontwikkelaars van online videogames conformeren zich dan ook best naar de Belgische wetgeving.
