Cyberlokking

Wat is cyberlokking?

Cyberlokking is het gebruik van internet teneinde online te communiceren met kinderen en hen met criminele bedoelingen te manipuleren.

Wanneer is cyberlokking strafbaar?

Strafbaarheid van cyberlokking

Cyberlokking is volgens artikel 433bis/1 Strafwetboek strafbaar indien aan de volgende voorwaarden is voldaan

• De dader moet meerderjarig zijn
• Het slachtoffer moet minderjarig zijn (jonger dan 18 jaar)
• Er moet gebruik gemaakt worden van informatie- en communicatietechnologieën
• De dader communiceert met het slachtoffer om het plegen van een misdaad of wanbedrijf jegens het slachtoffer te vergemakkelijken
• De dader heeft (i) ofwel zijn identiteit, leeftijd en hoedanigheid verzwegen of erover gelogen, (ii) ofwel de nadruk gelegd op de in acht te nemen discretie over hun gesprekken, (iii) ofwel enig geschenk of voordeel aangeboden of voorgespiegeld, (iv) ofwel enige andere list aangewend.

Discussiepunten cyberlokking

De minderjarige leeftijd en lokpubers

Er is pas sprake van cyberlokking indien de dader communiceert met een persoon die kennelijk of vermoedelijk nog geen 18 jaar oud is. Er blijft sprake van cyberokking ook al geloofde de dader dat zijn slachtoffer meerderjarig was; alleen een onoverkomelijke dwaling ter zake kan de strafbaarheid doen vervallen.

In de toelichting bij de wet werd specifieke aandacht besteed aan opsporingstechnieken bij cyberlokking. Zo werd uitdrukkelijk opgemerkt dat ook wie denkt dat hij met een minderjarige communiceert strafbaar is. De wetgever wilde het inzetten van een zogenaamde ‘lokpuber’ mogelijk maken.

Het is bij dit laatste belangrijk om te benadrukken dat provocatie van misdrijven verboden is. Er is sprake van provocatie wanneer bij de dader het voornemen om een misdrijf te plegen rechtstreeks is ontstaan of versterkt of is bevestigd terwijl hij dit wilde beëindigen, door de tussenkomst van een politieambtenaar of van een derde handelend op uitdrukkelijk verzoek van een politieambtenaar.

Er zal enkel sprake zijn van geen provocatie wanneer het politieoptreden zich louter heeft beperkt tot het creëren van een gelegenheid voor een potentiële dader om een strafbaar feit te plegen in zodanige omstandigheden dat de politie de uitvoering ervan kan vaststellen. In die zin kan er gesteld worden dat een politieambtenaar zich op het internet kan begeven met een aangepast profiel en zich als een minderjarige kan voordoen. Hij zal zich wel terughoudend moeten opstellen en dus zelf geen initiatief mogen nemen tot contact; hij mag zelf geen seksuele of anderszins naar strafbare feiten verwijzende toespelingen maken en louter reageren op de communicatie van de dader; de dader moet in elk geval steeds op elk moment over de vrije wil kunnen beschikken om af te zien van het voornemen om het misdrijf te plegen.

Communicatie

Er is pas sprake van cyberlokking indien de dader een in de tijd gespreide reeks contacten heeft gehad met het slachtoffer.

Eén enkele communicatieve handeling is niet voldoende.

Toegepaste technieken

De dader dient één van de volgende technieken te hebben toegepast:

• het verzwijgen van zijn identiteit, leeftijd en hoedanigheid of er over liegen: de anonimiteit van het internet maakt het een populair instrument onder cyberlokkers
• het benadrukken van de discretie over hun gesprekken: “kan je een geheim bewaren?”
• het aanbieden of voorspiegelen van geschenken of voordelen: bvb. belkrediet
• het aanwenden van enige andere list: zoals het onder druk zetten van het slachtoffer met de verspreiding van eerder verkregen seksuele getinte beelden of het doorsturen van ‘onschuldige’ seksmopjes om een inschatting te maken van de seksuele kennis van het potentiële slachtoffer

Criminele bedoelingen

Hierbij dient niet alleen gedacht te worden aan de manipulatie via het internet door een dader met seksuele criminele bedoelingen, maar ook niet-seksuele criminele doeleinden zoals ontvoeringen, fysieke agressie, aanzetten tot haat, terroristische rekrutering, sektarische rekrutering, misbruik van persoonlijke gegevens etc.

Ontmoeting

Cyberlokking vereist niet dat de contacten via informatie- en communicatietechnologieën uitmonden in een voorstel tot ontmoeting.

Er kunnen immers met behulp van het internet heel wat misdrijven gepleegd worden zonder dat er ooit een concrete ontmoeting heeft plaatsgevonden tussen de minderjarige en de meerderjarige die haar of hem manipuleert.

Wat voor straf staat er op cyberlokking?

Cyberlokking wordt bestraft met een gevangenisstraf van 3 maanden tot 5 jaar.