Wat is voyeurisme?
Voyeurisme is het observeren (of doen observeren) van een persoon, alsook het maken (of doen maken) van een beeld- of geluidopname van die persoon.
Voyeurisme kan vele vormen aannemen: van het over de muren kijken van de douches, het kijken door een sleutelgat, het begluren via verrekijkers of het begluren online via webcams. In deze context worden vaak termen gebruikt als creepshots, upskirt of downblouse.
Het is strafbaar wanneer dit gebeurt:
– rechtstreeks of door middel van een technisch of ander hulpmiddel;
– zonder de toestemming van die persoon of buiten zijn medeweten;
– terwijl die persoon ontbloot is of een expliciete seksuele daad stelt; en
– terwijl die persoon zich in omstandigheden bevindt, waarin hij redelijkerwijs mag verwachten beschut te zijn voor ongewenste blikken.
Onder een ontbloot persoon moet verstaan worden: de persoon die zonder toestemming of buiten zijn medeweten een deel van zijn lichaam toont dat op grond van zijn seksuele integriteit verhuld zou zijn gebleven indien die persoon had geweten dat hij werd geobserveerd of dat er een beeld- of geluidsopname van hem werd gemaakt.
Het is onduidelijk of het begluren van een persoon in lingerie hieronder valt of niet. De correctionele rechtbank te Brugge oordeelde alvast in een vonnis van 16 april 2019 dat het nemen van een foto onder de rok van een meisje dat van een glijbaan gleed niet strafbaar was aangezien het meisje een slipje aanhad. De correctionele rechtbank te Tongeren oordeelde daarentegen in een vonnis van 10 februari 2020 dat ontbloting niet volledig moet zijn; er is volgens de rechtbank dan ook sprake van voyeurisme wanneer nietsvermoedende winkelende dames met de gsm onder hun rok worden gefilmd, aangezien de voyeur hiermee eigenhandig meer van hun (intieme) lichaam(sdelen) ontblootte dan zij rekening houdend met de door hen gedragen kledij voor derden zichtbaar wensten te laten.
Het verder verspreiden van seksueel getinte beeld- of geluidopnames is eveneens strafbaar onder het misdrijf van niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte inhoud (“wraakporno”).
In het kader van dit laatste misdrijf, oordeelde het Hof van Cassatie in een arrest van 29 oktober 2019 dat de herkenbaarheid van de persoon geen criterium is. Zodra het slachtoffer zichzelf herkent op de verspreide beelden, is dit misdrijf voltrokken, ook al zou voor derden het slachtoffer niet herkenbaar zijn. Naar analogie zou dan ook kunnen gesteld worden dat ook bij voyeurisme, en meer bepaald bij het gemaakte beeldmateriaal, het irrelevant is of het slachtoffer herkenbaar voor het publiek is of niet.
Wanneer is er geen sprake van voyeurisme?
Voyeurisme is niet strafbaar wanneer de persoon niet ontbloot is of geen expliciete seksuele daden stelt. Eventueel kan er dan welk nog sprake zijn van een ander misdrijf, zoals het hacken van een webcam of een schending van de privacyregels.
Ook wanneer de persoon ontbloot is of seksuele daden stelt, is er van voyeurisme pas sprake wanneer een persoon zich ontkleedt of seksuele daden stelt in de privésfeer en er vanuit gaat niet gezien te worden maar toch wordt bespied waardoor hij in zijn seksueel eergevoel en/of seksuele integriteit wordt aangetast.
Voorbeelden waarin er geen sprake is van het misdrijf van voyeurisme:
- het kijken op het strand, of in een zwembad naar anderen in zwemkledij
- het kijken in een publieke sauna naar andere naakte bezoekers
- Het kijken naar een persoon die zich bewust uitkleedt op een openbare plaats.
- Het bekijken van een persoon die bloot ligt te zonnen op zijn terras zichtbaar vanaf de straat
- Het fotograferen of filmen van naaktmodellen of pornoacteurs
Hoe wordt voyeurisme bestraft?
Een voyeur wordt bestraft met een gevangenisstraf van 6 maanden tot 5 jaar (artikel 417/8 Strafwetboek).
Ook een poging tot voyeurisme (dus zodra er begin van uitvoering is) krijgt dezelfde bestraffing.
